جویدن ناخن کودکان و راههای درمان آن
جویدن ناخن معمولا از دوران کودکی شروع می شود و در دوران نوجوانی به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد و با بالا رفتن سن کاهش می یابد، گرچه ممکن است این عادت تا بزرگسالی هم ادامه یابد. آمارها نشان داده است که ناخن جویدن در نوجوانان با افزایش قابل توجه رفتارهای بدون تمرکز و بروز مشکلاتی در مراحل گذر در زندگی فردی و احساس بی ثباتی مرتبط است.
جویدن ناخن در مجموعه اختلالات وسواسی-اجباری دسته بندی شده و با آن مرتبط است.
بر طبق طبقه بندی بین المللی بیماری ها می توان گفت که جویدن ناخن که همراه با "دیگر اختلالات رفتاری و احساسی بوده و شروع آن معمولا در دوران کودکی و نوجوانی اتفاق می افتد، طبقه بندی می شود"، مانند مکیدن انگشت شست، و انگشت در بینی کردن.
جویدن ناخن یک عادت نامناسب است و علت دقیق آن قابل بحث است. یکی از دلایل ناخن جویدن می تواند ریشه در فاکتورهای فامیلی داشته باشد، هرچند این علت که آیا فاکتورهای خانوادگی مربوط به تقلید رفتار ناخن جویدن در سایراعضای خانواده و یا ریشه های ژنتیکی، تاثیر دارد یا خیر، هنوز ناشناخته است.
عوامل روان شناختی اصلی که با این رفتار مرتبط هستند شامل، استرس، نگرانی، اضطراب و خلق و خوی غیر متمرکز است. در واقع می توان گفت عادت ناخن جویدن در کودکان مکانیزمی است برای مقابله با شرایط استرس زا و از طرف دیگرهم عدم فعالیت مناسب (فعالیت کم، خستگی) ، گرسنگی و یا پایین بودن اعتماد به نفس ممکن است باعث ناخن جویدن در کودکان شود.
تصور می شود که ناخن جویدن در کودکان یک رفتار خودکار و غیرعادی است.
محققان معتقدند که در برخی کودکان عادت ناخن جویدن با اختلالات روانپزشکی همراه است و حداقل یک اختلال مرتبط با روانپزشکی در بیش از دو سوم کودکانی که به کلینیک روانپزشکی مراجعه می کنند وجود دارد. جالب این که بیشتر از نیمی از والدین این کودکان، حداقل یک بیماری روانپزشکی داشتند، به ویژه اختلال افسردگی حاد.
بیماری های روانی که اغلب در رابطه با ناخن جویدن کودکان و نوجوانانی که به درمانگاه بهداشت و ارجاع داده می شوند، شامل:
اختلال کمبود توجه، بیش فعالی، اختلال اضطراب جدایی، اختلال تومور، اختلال وسواس فکری، عقب ماندگی ذهنی، اختلال افسردگی حاد، اختلال اضطراب عمومی و اختلال هراس گزارش شده است.
بیش از یک چهارم کودکان و نوجوانان به یکی از این اختلالات دچار بودند. در نهایت، رفتارهای کلیشه ای مانند لرزیدن لب، کوبیدن سر، برداشتن پوست و کشیدن مو در بیش از 60٪ کودکان مبتلا به ناخن جویدن هم مشاهده شده است.
پرهیز از تنبیه و دعوا کردن
ترک عادت ناخن جویدن در کودکان مانند هر عادت بد دیگری نیاز به همت و تلاش خود کودک دارد. این عادات ناخودآگاه هستند. جویدن ناخن در کودکان به شکل غیرارادی رخ می‌دهد. این عادت حتی در بعضی از بزرگسالان هم دیده میشود و بازداشتن کودک از انجام آن با دعوا و تنبیه وضع را خراب‌تر میکند. برای رفع این مشکل گام‌به‌گام جلو بروید مثلا بگویید در هنگام غذا خوردن یا سر میز شام ناخن جویدن ممنوع است. با وضع قوانین این‌چنینی این عمل را محدود و محدودتر کنید. نگذارید این مسئله در خانواده بزرگ شود و به یک بحران تبدیل شود.
جملاتی نظیر «حالمو بهم نزن» یا «این چه کاریه»، اثرات احساسی به شدت مخربی دارند و نه تنها موجب ترک عادت نمی‌شوند بلکه شرایط را برای خانواده به وضعیتی وحشتناک و آزاردهنده تبدیل میکنند. توجه داشته باشید که در برخی از موارد، کودکان به طور جدی این رفتار را بروز نمی‌دهند و تنها در مواقع معدودی شروع به جویدن ناخن میکنند. در این حالت برخورد شدید یا بازداشتن او از این کار اصلا لزومی ندارد. فقط سعی کنید دست‌های کودک همیشه تمیز نگه داشته شود. در یک کلام، ایجاد جنجال درباره‌ی هر عادت اشتباهی منجر به عمیق‌تر شدن مشکل میشود. پس به هیچ وجه از راهکارهای تنبیهی استفاده نکنید.
کمک به کودک برای ترک و توقف عادت
گاهی اوقات عوامل خارج از خانه و خانواده، کودک را برای ترک عادت تحت فشار قرار می‌دهند. مثلا ممکن است هم‌کلاسی‌ها یا دوستان کودک عادت ناخن جویدن او را مسخره کنند و در نتیجه کودک برای ترک کردن این رفتار راغب و آماده شود. در این مواقع گوش به زنگ باشید و او را تنها نگذارید. قبل از هر اقدام دیگری با کودک شروع به صحبت کنید.
بگذارید از احساسی که بر اثر تمسخر دیگران به او دست داده با شما صحبت كند. به او اطمینان دهید که به‌رغم تمام عادات بعضا اشتباه و رفتارهای غلطی که گاهی از خود بروز می‌دهد، همیشه او را دوست دارید و بگذارید از عشق و علاقه شما نسبت به خودش مطمئن باشد و شما را یك تکیه‌گاه عاطفی محکم برای خود بداند. با این مقدمه‌چینی، میتوانید وارد بخش اجرایی شوید و راهکارهای مناسب برای ترك عادت جویدن ناخن را با کودک خود بررسی و امتحان کنید.
آگاه کردن کودک از عادت‌هایش
ز آن جایی که عادت ناخن جویدن کودکان به شکل ناخودآگاه و غیرارادی صورت می‌گیرد، باید کودکان را متوجه این رفتار کنید. می‌توان با ایجاد یک کلمه رمزی و توافقی، كودك خود را در حین شروع این کار، هوشیار سازید. بی شك بچه‌ها از این کار استقبال خواهند كرد به ویژه اگر کلمه رمزی توافق شده، کلمه‌ای خنده‌دار یا مورد علاقه کودک باشد. این روش آگاه‌سازی کودک می‌تواند به شکل کلامی یا فیزیکی باشد. اما در انتخاب هشدار فیزیکی باید وسواس و سلیقه‌ی زیادی به خرج دهید چون اگر حرکتی که برای یادآوری به کار می‌برید مورد استقبال کودک واقع نشود، شکل تنبیه به خود می‌گیرد و اصلا مفید نخواهد بود.
اگر شدت جویدن ناخن در کودك شما به حدی زیاد است که به انگشتان و ناخن‌ها آسیب وارد میشود، با در نظر گرفتن روحیه و واکنش‌های كودك می‌توان از روش هایی همچون زدن چسب زخم روی انگشتان یا استفاده از لاك‌های ضد جویدن ناخن كمك گرفت. یکی از راهكارهای قدیمی و مورد استقبال خیل عظیمی از مادران قدیم و مادربزرگان امروزی که برای از شیر گرفتن و ترک پستانک نیز استفاده می‌شد، كمك گرفتن از مواد تلخ یا تند برای دور کردن کودک از موضع مورد نظر است. این روش قدیمی و نه چندان خلاقانه می‌تواند به کودک شما آسیب برساند، برای مثال آغشته کردن سرانگشت‌ها به فلفل می‌تواند موجب آزردگی چشمها یا ایجاد حساسیت در کودک شود. پس اگر این روش را به کار می‌گیرید حتما به این نکته دقت کنید.
داروی جلوگیری از خوردن ناخن
برای ترک عادت ناخن خوردن، علاوه بر درمان های رفتاری و غیر دارویی، از درمان های دارویی هم استفاده می شود. در این میان، مهار کننده های بازجذب سروتونین می توانند در مدیریت ناخن خوردن موثر باشند.
این مهارکننده ها به ویژه در موارد شدید موثر هستند. این داروی مهارکننده عوارض بدی نداشته و به خوبی در بیماران استفاده می شود. در گزارش های موردی، لیتیوم در کمک به بیماران افسرده و کودکانی که عادت به ناخن خوردن دارند ، برای غلبه براین عادت مزمن اثربخش است.
داروی کلسترول خون
داروهای دیگری که ممکن است در درمان ناخن جویدن استفاده شوند شامل N-acetylcysteine است که دارای اثرات آنتی اکسیدانی است و برای پیشگیری از اضطراب بیمار مفید است. اما باید اضافه کرد که اثربخشی این دارو تقریبا کوتاه مدت است.
در مورد بروز این عادت در کودکان باید اضافه کرد که کودکان از بزرگسالان آسیب پذیر تر و حساس تر بوده و در هرنوع اختلال و درمان، باید تمام موارد تحت نظر پزشک صورت یافته و جوانب احتیاط کاملا رعایت شود. درمان مداوم برای جلوگیری از پیامدهای منفی این عادت نادرست در کودکان به صورت پیگیری منظم و توجه به تمام رفتارهای فردی کودک است.
مقالـات
